Türkiye ile ekonomik protokol imzalanmadığı için 3 aydır kaynak aktarılmayan KKTC, mali açıdan zora girdiği için tarihinde ilk kez memur maaşlarını eksik ödeyecek. Maaşı 4 bin lirayı geçen memurların ücretlerinin yüzde 40’ı daha sonra verilecek.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
KKTC Başbakanı Ömer Kalyoncu, Türkiye ile devam eden ‘Ekonomik Protokol’ müzakereleri nedeniyle 19 bin memurun bir kısmının mart ayı maaşlarının kesintili ödeneceğini açıkladı. Kalyoncu, 4 bin TL net maaş alanların maaşlarının tam ödeneceğini; 4 bin TL’yi geçenlere ise maaşlarının yüzde 60’ının ödeneceğini belirtti. Başbakan Kalyoncu, maaşların geriye kalanının kısa bir süre içinde ödeneceğini söyledi. Memurlar ve emekliler dahil toplam 40 bin 400 kişiye maaş ödenen KKTC’de 4 bin liranın üzerinde maaş alan 9 bin 951 memur bulunuyor.
Askerin maaşını KKTC ödedi
Krizin perde arkasında ise şunlar yaşanıyor. Türkiye, ekonomik protokol kapsamında KKTC bütçesine her ay yaklaşık 30 milyon TL katkı yapıyor. Normalde 3 yılda bir Aralık ayında yapılan protokol imzalanmadığı için 2016’nın başından beri Türkiye, KKTC yönetimine göndermesi beklenen yaklaşık 90 milyon TL’yi ödemedi. Maliye Bakanı Birikim Özgür, Türkiye’den para gelmediği için adadaki askerlerin toplam 50 milyon liralık maaş ve elektrik giderini ilk kez KKTC’nin ödediğini açıkladı. Bu ödeme açığı büyüttü. Şubat maaşları da zar zor ödendi.
Koalisyonda çatlak
Kriz UBP-CTP koalisyonunda da çatlağa yol açtı. Yerel Havadis Gazetesi’ne konuşan Turizm Bakanı Faiz Sucuoğlu, önce su ardından mali protokol krizi nedeniyle CTP’ye karşı güvensizlik oluştuğunu söyledi. Hükümetin iş yapamaz hale geldiğini belirten Sucuoğlu, “Bu testi çatladı. Ne zaman kırılacak bilmiyorum” dedi. İddiaya göre koalisyonun büyük ortağı UBP, Serdar Denktaş ve bağımsız milletvekillerini ikna ederek yeni bir hükümet kurmak istiyor. Yaşanan krizden dolayı Maliye Bakanı Birikim Özgür mecliste özür diledi.
“Erken seçim olmaz”
Ada’daki senaryolara göre yeni hükümet kurulduğu takdirde mali protokol imzalanacak, reformlara başlanacak ve kriz aşılacak. VATAN’ın konuştuğu gazeteci Emin Akkor, “Erken seçim iktidardaki iki partinin de aleyhine. Çünkü Kudret Özersay’ın kurduğu Halkın Partisi’nin yeni bir şans olarak görülmesi iktidarın oyunu azaltıyor. Aralarında sorunlar yaşansa da seçim süresinin sonuna kadar koalisyonu devam ettirmediği takdirde iki parti de kaybedecek” dedi.
Türkiye ne istiyor?
Ekonomik protokolle ilgili kamuoyuna açıklama yapılmazken iddiaya göre Türkiye, KKTC’den özelleştirmeleri tamamlamasını, ek mesai yükünü azaltmasını, vergi kaçağını önlemesi, ihale yasasında düzenleme ve hukuk sisteminde köklü değişiklikler yapmasını istiyor.
1 lira fark yüzünden 1600 TL eksik alacak
Sendikalar 4 bin TL maaşlı birinin maaşını tam alırken, 4 bin 1 lira alan memura 2 bin 400 lira ödeneceğini belirterek sert tepki gösteriyor. Kamu-Sen Başkanı Mehmet Özkardaş, “Memura çok acı bir sürpriz yapıldı. Kalan yüzde 40’ın ödenip ödenmeyeceğini bilmiyoruz” dedi. Hür-İş Başkanı Yakup Latifoğlu ise “Devletin vergi alacaklarını bağışlayan, her yöneticiye araba tahsis eden, kayıt dışılıkla mücadele etmeyen ve kabine üyelerini sırayla yurtdışı ziyarete gönderen hükümetin maaş taksitlendirmesini kınıyoruz” diye konuştu.
Uçan kuşa borçlu
KKTC Maliyesi’nde Türkiye kaynaklı bütçe açılamadığı için bakanlıklarda icraat yapılamıyor ve ihaleye çıkılamıyor. Piyasalarda da yaprak kımıldamazken, 2016’nın ek mesaileri ödenemedi. Borçlar 2015’den 2016’ya sarkarken devletin sadece müteahhitlere 50 milyon TL borcu bulunuyor.
NOT: Haberin 1 Nisan 2016 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/para-verilemeyince-kriz-cikti-930342-gundem/) okunabilir.