SARI TARTIÅžMA 5: UBER’in kendisi gibi tartışması da küresel!
Uber ve sarı taksi tartışmaları Türkiye’de tüm hızıyla sürerken Uber’in çeÅŸitli nedenlerle Avrupa’dan Asya’ya kadar yasaklandığı ya da kısıtlandığı bir çok ülke bulunuyor. Taksiciler ise Madrid’ten Atina’ya, Londra’dan Hong Kong’a, Beyrut’tan San Salvador’a kadar dünyanın bir çok ÅŸehrinde düzenledikleri gösterilerle Uber’i protesto ediyor.

20 Mart 2018 Vatan Gazetesi 14. sayfa
İLKER AKGÜNGÖR-ESRA CAN SİNAV / VATAN HABER MERKEZİ
Taksicilerin ‘küresel hırsız’ olarak adlandırdığı 2009 yılında kurulan UBER, halihazırda 83 ülkede 674 ÅŸehirde aktif olarak kullanılıyor. Uber’in rakamlarına bakıldığında istatistikler ÅŸaşırtıcı; Dünya üzerinde 50 milyon Uber kullanıcısı varken, 7 milyon da Uber aracı bulunuyor. Her gün ortalama 1 milyon Uber yolculuÄŸu gerçekleÅŸiyor. Åžirketin toplam deÄŸeri 48 milyar dolar. Uber büyüyemeye devam etse de tartışmaların, protestoların ve yasakların ardı arkası kesilmiyor. Dünyanın bir çok ülkesinde taksiciler UBER’i yasaklatmak için sokaklara dökülüyor.
ABD’de İki eyalette yasaklı
Uber ABD’de Austin, Teksas ve Alaska’dan kendi isteÄŸiyle çekildi. Teksas’ta eyalet yönetiminin sürücülerden araç çalıştırmaya baÅŸlamadan önce parmak izi ve sabıka kaydı araÅŸtırması yapmak istemesi üzerine Uber, Teksas sokaklarında çalışmama kararı aldı. Alaska’dan çekilme nedeni ise Uber’in sürücülerin sigorta tazminatlarını karşılamayı reddetmesiydi. Uber her ne kadar taksici protestolarına hedef olsa da Teksas ve Austin dışındaki eyaletlerde hala yasal.
İspanya’ya lisanslı döndü
Uber, Dünya’nın en fazla turist ağırlayan ÅŸehirlerinden biri Barselona’da taksicilerin sert tepkileri nedeniyle mahkeme kararı sonucu ÅŸehirden çekilmek zorunda kalmıştı. İspanya’da Uber uygulaması, hukuken yasaklanmasının ardından faaliyetlerini “UberX” çatısı altında lisanslı taksi olarak sürdürüyor. Uygulama, Madrid ve Barcelona gibi ülkenin önemli kentlerinde kullanılıyor. Uber lisanslı sürücüler, müşterilerine klasik taksilerden daha uygun fiyatlar sunuyor. Ülkede Uber’in kurduÄŸu ÅŸirket, devlete vergi de ödüyor.
Sadece Berlin ve Münih’te çalışıyorlar
Bağımsız araç kiralama ÅŸirketlerine ödedikleri düşük ücretlerle uzun süreler çalışabilen Uber’e, taksi ÅŸoförlerinin dava açmaları üzerine mahkeme kararıyla taksi lisansı alma zorunluluÄŸu getirildi. Bu karar sonrasında söz konusu ÅŸirket Hamburg, Frankfurt ve Düsseldorf’tan çekildi. Åžu anda ise Berlin ve Münih’te lisanslı olarak çalışıyorlar.
Fransa’da sorun, can güvenliÄŸi
2015 yılında haksız rekabete yol açtığı gerekçesiyle taksiciler tarafından protesto edilen Uber, protestolar saldırılara dönüşünce ÅŸoförlerinin can güvenliÄŸi nedeniyle Fransa’dan çekildi. Ana arterleri trafiÄŸe kapatan taksi ÅŸoförleriyle polis arasında çatışma çıkmış, olaylar sonrasında 70 araç hasar almış, 10 taksici de gözaltına alınmıştı. Hatta Uber’in Fransa’daki iki üst düzey yöneticisi yasadışı taksi hizmeti vermeleri gerekçesiyle tutuklanmıştı. Ancak Uber sistemde Paris’te faaliyet göstermeye devam ediyor gibi gözükse de bir çok kullanıcı hizmet alamadığını belirtiyor.
Londra lisanslarını yenilemeyecek
İngiltere’nin baLondra’nın toplu taşıma ve ulaşım birimi (TfL) telefon uygulamasıyla alternatif taksi hizmeti sunan Uber’in hizmet lisansının yenilenmeyeceÄŸini açıkladı. TfL, Uber’in lisansının kurumsal sorumluluk eksikliÄŸi ve müşterilerin güvenliÄŸine iliÅŸkin endiÅŸeler nedeniyle yenilenmemesine karar verildiÄŸini duyurdu. GeçtiÄŸimiz yıl içinde Roma’daki bir mahkemenin aldığı karar ile Uber’e 10 gün içinde İtalya’daki tüm servislerini ve reklam faaliyetlerini durdurdu. Ancak daha sonra yapılan itiraz üzerine yasak geçici olarak kaldırıldı. Uber’in Bu ülkelere ek olarak Uber, Hollanda, Bulgaristan, Danimarka, Macaristan, Çin, Tayland ve Tayvan’da da yasaklandı.
—————
BiTaksi, İstanbul ve Ankara’da hizmet veriyor
Taksi sürücüleri ve kullanıcılarını bir araya getiren akıllı telefon uygulaması BiTaksi 2013’te kuruldu. İBB tarafından belirlenen taksi sürücüsü olma ÅŸartlarını karşılayan, adli sicil raporu gibi gerekli belgeleri saÄŸlayan taksi sürücüleri yüz yüze görüşmeler sonucunda sisteme seçiliyor. BiTaksi’ye kayıtlı İstanbul’da 10 binden, Ankara’da ise 1.500’den fazla taksi sürücüsü var. Uygulama ÅŸimdiye kadar 2,7 milyon kullanıcı tarafından indirildi. BiTaksi ile 2017’de 6 milyon, kuruluÅŸundan beri ise toplamda 15 milyondan fazla yolculuk yapıldı. BiTaksi kullanan aktif sürücülerin ayda ortalama 1500 TL daha fazla kazandığı belirtiliyor. Sistemde taksicilerden 43 TL’ye kadar yüzde 7, 43 TL’nin üzerinde ise 3 TL komisyon alınıyor.
Düşük puanlı sürücü çıkarılıyor
BiTaksi uygulamasında da diÄŸerlerinde olduÄŸu gibi kredi kartı kullanmak ve yolculuÄŸunun yaklaşık tutarını hesaplamak mümkün. Yolculuklar uygulamada kayıt altına alınıyor. DiÄŸerlerinde olduÄŸu gibi gidilecek yer sistemde iÅŸaretlendiÄŸi için adres tarif derdi çekilmiyor. BiTaksi kullanıcısı sürücüye puan verebildiÄŸi gibi, istemediÄŸi sürücüyle 1 sene ya da süresiz olarak eÅŸleÅŸmemeyi seçebiliyor. 5 üzerinden yapılan puanlamalarda 4.5’un altında puan alan sürücüler sistemden çıkarılıyor. Sürücü ve yolcu güvenliÄŸini saÄŸlamak için numara maskeleme özelliÄŸi kullanılıyor. BiTaksi’nin Sürücü Akademisi’nde baÅŸta öfke ve stres kontrolü ile müşteri iletiÅŸimi olmak üzere çeÅŸitli eÄŸitimler verilerek sürücüler sertifikalandırılıyor. Görme engelliler BiTaksi’yi sesli yönlendirmeyle iÅŸitme engelliler ise sürücüye yolcunun engeli hakkında yapılan bildirim sayesinde mesajlaÅŸarak kullanabiliyor.
—————
İBB’nin taksi uygulaması iTaksi
İstanbul Büyük Åžehir Belediyesi’ne (İBB) ait taksi çağırma uygulaması olan iTaksi’ye İstanbul’daki 17 bin taksinin yaklaşık 4 bini hizmet veriyor. Taksicilerin aldığı ücret üzerinden yüzde 4.95 oranında komisyon alınıyor. Vergiler dahil olduÄŸunda bu oran yüzde 6’ya yaklaşıyor. Sisteme katılan taksilere takılan iTaksi cihazı sayesinde mobil yolcu bulabiliyor. Taksiye ücretsiz kurulan iTaksi cihazı trafik takip edilebiliyor. Ayrıca yolculuklar kayıtlı olduÄŸu için güvenlik problemi yaÅŸanmıyor. Güvenlik için araçlara panik butonu ile içi ved ış kameralar ücretsiz monte ediliyor. Cihaz sayesinde kredi kartıyla ödeme, mobil ödeme hatta toplu ulaşımda kullanılan ‘İstanbulkart’la ödeme bile yapılabiliyor. İBB taksilerin mekanik ve elektronik sistemleri sorunsuz çalışmasını ÅŸart koÅŸarken. Araç kabulde yapılan incelemeleri geçemeyen taksiler sorunları giderilene kadar sisteme dahil edilmiyor. Åžikayet ve iTaksi’de unutulan eÅŸyalar için ALO 153 Beyaz Masa aranarak yardım alınıyor.
————-
Dubaili Careem
Bundan 6 yıl önce Dubai’de kurulan Careem, Körfez bölgesi baÅŸta olmak üzere Kuzey Afrika, Türkiye ve Pakistan dahil 14’ten fazla ülkede 500 bin kaptanı ve 20 milyonu aÅŸkın kullanıcısıyla 90’ın üzerinde ÅŸehirde faaliyet gösteriyor. Türkiye’de ÅŸimdilik İstanbul’da bulunan Careem’in son 3 ayda filosunu 6 katına çıkardığı belirtiliyor. Careem bünyesinde içinde taksicilerin de olduÄŸu yaklaşık 4 bin kaptan olduÄŸu ifade ediliyor. Kullanıcılar mobil uygulama, internet sitesi ya da 7/24 hizmet veren çaÄŸrı merkezini kullanarak araç çağırabiliyor. İstenildiÄŸi takdirde ileri bir tarihe rezervasyon yapılabiliyor. Kullanıcılar yolculuklarını eÅŸ zamanlı takip edebilir, nakit, kredi kartı ve Careem kredi seçenekleriyle ödeyebiliyor. Yolculara ‘Konfor’ ya da ‘Taksi’ olmak üzere iki farklı araç seçenek sunuluyor. Konfor seçeneÄŸinde 8 kiÅŸilik VIP minivan araçlar hizmet veriyor.
Gizli denetimler yapılıyor
Her türlü iletişim 7/24 açık ve farklı dillerde hizmet veren çağrı merkezinden yapılıyor. Ayrıca kaptanlara sürüş eğitim kursları veriliyor. Çağrı maskeleme ve yolcuların yakınlarının güzergahı takip edebileceği rotayı paylaş seçeneği bulunuyor. Kaptanlar işe alınmadan önce sıkı bir güvenlik incelemesi ve eğitim sürecinden geçiyor. Careem kaptanların ismi, fotoğrafı, plakası ve yorumlarından doğan puanlar gibi bütün bilgiler kullanıcılarla paylaşılıyor. Kullanıcılardan gelen geri bildirimlere göre bazı kaptanlar tekrar eğitim alırken, bazıları da platformu tekrar kullanamaması için engelleniyor. Gizli teftiş programıyla araçlar ve kaptanlar denetleniyor.
NOT: Haberin 20 Mart 2018 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/uber-in-kendisi-gibi-tartismasi-da-kuresel–1151882-yasam/) okunabilir.