Aktif deprem fayı üzerine kurulu Bursa’nın Gemlik ilçesi şehrin kuzeyine taşınacak. İlçe merkezinde yaşayan 50 bin kişi faydan en az 3 km uzakta sağlam zeminli yamaçlara inşa edilecek konutlara yerleşecek. Böylece Cumhuriyet tarihinde ilk kez deprem yaşanmadan önce bir ilçenin yeri değişmiş olacak.
İLKER AKGÜNGÖR / VATAN HABER MERKEZİ
Kuzey Anadolu Fayı’nın aktif kollarından birinin üzerine kurulu olan Bursa’nın Gemlik ilçesi taşınıyor. Böylece Cumhuriyet tarihinde ilk defa deprem yaşanmadan önce bir ilçenin yeri değişmiş olacak. 696 Sayılı KHK’nın Geçici 25. Maddesi ile yapılan düzenlemeye göre Gemlik ilçesinin orman vasfını yitirmiş bir alana taşınmasını sağlayacak dönüşümün önü açıldı. Buna göre ilçe merkezinde yaşayanlar şehrin kuzeyindeki sağlam zeminli Cumhuriyet ve Cihatlı mahallelerinde yapılacak konutlara yerleşecek.
17 bin başvuru
Alüvyon zemine sahip ilçenin deniz kumu ile yapılan binalarının taşıma gücünün zayıfladığı biliniyordu. Gemlik Belediye Başkanı Refik Yılmaz yaklaşık 5 yıldır ilçenin taşınmasını savunuyordu. Yapılan çalışmalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunuldu. Bu amaçla Cihatlı Mahallesi’nde 1.400 konutluk kentsel dönüşüm ve gelişim projesine başlandı. 1.400 konut için tam 17 bin başvuru yapıldı. Proje büyütülmek istendiğinde ise önüne Zeytin Koruma Kanunu çıktı. KHK ile zeytinlik vasfını yitirmiş olmasına rağmen planlarda zeytinlik alan görünen bölgelere yerleşimin önü açıldı.
“Gemlik’in altı balçık”
VATAN’a konuşan 107 bin nüfuslu Gemlik’in Belediye Başkanı Refik Yılmaz, “Gemlik’in altı tamamen balçık zemine sahip. İnşaatlar deniz kumu ile yapıldığı için binalar tabut gibi. Merkezdeki Dr. Ziya Kaya, Eşref Dinçer, Hamidiye ve Osmaniye mahallelerinde yaşayan 50 bine yakın vatandaşımız büyük risk altında. Altı şiddetinde bir depremde binlerce kişiyi kaybedebiliriz. Yaklaşık 10 bin riskli konut var” dedi.
9 bin 400 yeni konut
Gemlik’in Cihatlı mahallesinde yapımı devam eden 1.400 konuta ek olarak, Cumhuriyet mahallesine 8 bin yeni konut yapılacak. Başkan Yılmaz, “Cumhuriyet mahallesine 8 bin yeni konut yaparak riskli binaları buralara taşımayı planlıyoruz. Gemlik yamaçlarındaki makilik alanlara bilimsel olarak orman olarak muhafazasından fayda görülmeyen altı kayalık olan bölgelere taşıyacağız. Yaklaşık 300 hektarlık bir alan Orman Bakanlığı’ndan hazineye geçecek. Konutları vatandaşa takas yöntemiyle vereceğiz. 3+1 dairesi olana fark almadan 2+1 daire teklif edeceğiz. Dairesinin aynısını isterse cüzi bir fark ödemesi gerekecek” diye konuştu.
Faydan 3 km uzakta
Refik Yılmaz’ın VATAN’a verdiği bilgiye göre Cumhuriyet mahallesinde inşa edilecek konutlar faya yaklaşık 3.5 km uzaklıkta olacak. Zemin etüdü yapılan bu alanlara dikilecek binaların yüksekliği Cihatlı’da zemin+4 kat, Cumhuriyet mahallesinde ise zemin+5 kat olacak. Tüm binalar deniz görecek. Gemlik’in merkezinde boşaltılacak fayın üstü ise tamamen yeşil alan olacak. Buraya bölgesel parklar, spor ve rekreasyon alanları yapılacak.
“Gemlik’in taşınması yerinde bir karar”
Prof. Dr. Okan Tüysüz (İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü ve Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi)
Kuzey Anadolu Fayı’nın Gemlik’e gelen kolu Bolu’dan başlayıp, Geyve ve İznik Gölü’nün güneyinden geçerek Gemlik’e ulaşıyor. Aktif faylar üzerinde deprem olması durumunda alınabilecek bir tedbir yok. Fay üstündeki binalarda yüksek can kaybı yaşanıyor. Gemlik’te 1419 ve 1857’de iki büyük deprem yaşandı. Gelecekte deprem olması kaçınılmaz. Aktif fayın üzerine yerleşmemek gerekir. Gemlik’in aktif fay üstündeki bölgesinin taşınması yerinde bir karar. Bursa, Denizli ve İzmir’den aktif fay geçiyor. Umarız Gemlik gibi buralarda da tampon bölgeler boşaltılarak depremin oluşturacağı hasar önlenir. Yapılabilecek en doğru şey diri fayların yeri belirlenmişse etraflarında tampon bölge bırakılarak tamamen boşaltılması ve yeşil alan oluşturulmasıdır. Bu tür alanlar ister tek katlı ister çok katlı olsun kesinlikle yapılaşmaya açılmamalıdır.
NOT: Haberin 26 Aralık 2017 tarihli Vatan Gazetesi’nde yayınlanan hali buradan (http://www.gazetevatan.com/icinden-fay-gecen-gemlik-tasiniyor–1129594-gundem/) okunabilir.